Ngỡ ngàng thuế thu nhập cá nhân

Thay vì giữ nguyên mức khởi điểm chịu thuế thu nhập cá nhân 9 triệu đồng/tháng và mức giảm trừ gia cảnh 3,6 triệu đồng/người/tháng như Tờ trình của Chính phủ, Ủy ban Tài chính Ngân sách QH vừa họp và đề xuất mức khởi điểm chịu thuế là 7 triệu đồng, mức giảm trừ gia cảnh là 2,8 triệu đồng/tháng và mỗi người nộp thuế chỉ được giảm trừ cho 2 trường hợp.

Những mức trên được đưa ra tại phiên Ủy ban Tài chính Nhân sách (UBTCNS) QH họp thẩm tra sơ bộ về dự luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) sửa đổi ngày 7.9, với quan điểm mức khởi điểm chịu thuế 9 triệu đồng/tháng và mức giảm trừ gia cảnh 3,6 triệu đồng/tháng là cao. Quan điểm này đã khiến các chuyên gia tài chính bất ngờ.

Lo ảnh hưởng nguồn thu ngân sách

Dù khẳng định việc sửa đổi luật lần này không tạo gánh nặng về nghĩa vụ tài chính đối với người dân, nhưng theo Tiểu ban Chính sách và thu ngân sách của UBTCNS QH, dự luật phải đảm bảo nguồn thu cho ngân sách nhà nước (NSNN). Tiểu ban này cho biết dù có ý kiến tán thành với đề xuất nâng mức khởi điểm chịu thuế lên 9 triệu đồng và nâng mức giảm trừ gia cảnh lên 3,6 triệu đồng/tháng, nhưng một số ý kiến lại cho rằng, việc nâng mức khởi điểm chịu thuế và giảm trừ gia cảnh như vậy là cao. Bên cạnh đó, đề xuất này “sẽ thu hẹp số lượng người nộp thuế, làm sai lệch bản chất thuế TNCN; ảnh hưởng đến nguồn thu NSNN”.

Cũng theo tiểu ban này, hiện trong bộ máy nhà nước có một bộ phận cán bộ, công chức đang hưởng mức lương thấp hơn mức giảm trừ gia cảnh 3,6 triệu đồng/người/tháng, do đó nếu quy định mức giảm trừ gia cảnh 3,6 triệu là chưa bảo đảm công bằng; không khuyến khích người dân tham gia lao động.

“QH phải nâng lên, chứ sao lại hạ xuống ?”

Chuyên gia kinh tế - TS Nguyễn Minh Phong cho biết ông bất ngờ và không hiểu tại sao UBTCNS QH lại muốn giảm mức đề xuất xuống. “Chúng tôi đã kiến nghị rất nhiều lần khi Bộ Tài chính lấy ý kiến sửa đổi dự thảo luật là cần phải tính khởi điểm chịu thuế theo mức lương tối thiểu, ít nhất là gấp 10 lần. Căn cứ cho đề xuất này để đảm bảo đời sống của người dân không gặp khó khăn khi kinh tế biến động, lạm phát cao. Bộ Tài chính đề xuất mức khởi điểm chịu thuế tăng từ 4 triệu đồng lên 9 triệu đồng và mức giảm trừ gia cảnh từ 1,6 triệu đồng/người lên 3,6 triệu đồng/người/tháng, theo tôi cũng là mức chấp nhận được nếu đặt trong điều kiện của năm 2014 có GDP tăng 6,5-7% và lạm phát dưới 2 con số theo như chỉ tiêu QH đề ra.

Nhưng ai dám đảm bảo con số này sẽ không bị lạc hậu những năm sau đó khi mà thu nhập bình quân đầu người và chi tiêu của người dân tăng lên”, TS Phong nói. Ông nhấn mạnh: “Tôi thật sự không hiểu vì sao UBTCNS QH muốn giảm xuống, vì thường từ trước tới nay Chính phủ trình thấp, UB thẩm tra nâng lên mức cao hơn. Cơ quan nhà nước muốn bảo vệ nguồn thu NSNN nhưng cũng phải nhìn vào đại bộ phận người dân còn đang khó khăn hiện nay chứ”.

Đồng tình với ý kiến này, TS Lê Đăng Doanh cho rằng: “Khởi điểm chịu thuế 9 triệu đồng/người ở vào thời điểm 2014 và mức giảm trừ gia cảnh 3,6 triệu đồng là những con số mà Bộ Tài chính đã nghiên cứu chán chê rồi. Nếu UBTCNS QH sợ giảm thu ngân sách thì hoàn toàn không hợp lý vì hiện nay số người nộp thuế bậc 1 chiếm đại đa số nhưng nộp thuế lại ít nhất. Thực tế, nguồn thu theo Bộ Tài chính tính toán cũng chỉ bị ảnh hưởng khoảng 5.000 tỉ đồng trong năm 2013 nếu áp dụng từ giữa năm 2013”.

TS Lê Đăng Doanh nhấn mạnh: “Lý thuyết kinh tế (quy luật của đường cong Lapffer) cho thấy chỉ khi có những mức thuế suất thấp nhất thì nền kinh tế mới thu được nhiều thuế nhất, khuyến khích được mọi người hăng hái đầu tư. Đó là chính sách nuôi dưỡng nguồn thu và khoan sức dân. QH hay Bộ Tài chính phải có tầm nhìn dài hạn và đặt trong bối cảnh người lao động, người làm công ăn lương còn đang gặp nhiều khó khăn hiện nay. Mọi thứ thuế từ VAT, thu nhập doanh nghiệp, phí, lệ phí chồng chất và quá cao, nay lại thêm thuế TNCN mới đề xuất lên 9 triệu kể từ 2009 đến 2014 mà đã bảo là cao thì cần phải xem xét lại”.